100 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਕਿਵੇਂ ਰਿਹਾ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਫਰ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿੰਨਾ ਡਿੱਗਿਆ?

ਰੁਪਿਆ ਆਪਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਲਗਾਤਾਰ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਹਫਤਿਆਂ ‘ਚ ਰੁਪਏ ‘ਚ ਆਮ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪ੍ਰੈਲ 2014 ‘ਚ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪੱਧਰ 60.32 ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ 86.62 ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ 100 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਰੁਪਿਆ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਿਆ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੁਪਿਆ ਕਿੰਨਾ ਡਿੱਗਿਆ ?

100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕੀ ਸੀ ?
100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਭਾਵ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਨਿਯਮ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਰੁਪਿਆ ਬਨਾਮ ਡਾਲਰ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ,100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਸੀ, ਤਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਾਉਂਡ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ 100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਸਾਲ 1925 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 2.76 ਰੁਪਏ ਸੀ।

100 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਆਪਣੀ ਅਸਲ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ 1925 ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਜਿਸ 1 ਰੁਪਏ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਸੀ, ਅੱਜ ਉਸ 1 ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ 1 ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਕਾਰਕਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।

ਡਾਲਰ ਬਨਾਮ ਰੁਪਿਆ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ?
1944 ਵਿੱਚ, ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵੁੱਡਜ਼ ਸਮਝੌਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਹਰ ਕਰੰਸੀ ਦਾ ਮੁੱਲ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਤੱਕ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਮੁੱਲ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਡਾਲਰ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।

ਰੁਪਿਆ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਿਆ?
ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ (ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦਰ) ਪਿਛਲੇ 100 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਡਿੱਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।

1. ਰੁਪਏ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ

1920: ਰੁਪਏ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਸੀ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਮੁੱਲ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਵਰਗੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ…Powerful Passport 2025: ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਟਾਪ ‘ਤੇ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਝਟਕਾ, ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਰੈਂਕਿੰਗ

1947 (ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ): ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀਆਂ ਅਪਣਾਈਆਂ। 1 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ = 1 ਰੁਪਿਆ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸੀ।

1970: ਸੰਸਾਰਕ ਤੇਲ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਕਾਰਨ, ਰੁਪਏ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਣ ਲੱਗੀ।

ਵਰਤਮਾਨ (2025): ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਾਰਨ, ਰੁਪਏ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੋ ਵਸਤੂਆਂ 100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਸਨ, ਉਹ 1 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ।

2. ਵਟਾਂਦਰਾ ਦਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ

1947 : 1 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ = 1 ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ।

2025 : 1 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ≈ 86 ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗਾ।

100 ਸਾਲ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ
1. 1947-1971: ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਗਿਰਾਵਟ

2. 1971–1991: ਗਲੋਬਲ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ

3. 1991-2010: ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ

1992-1999: ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘਟਦੀ ਗਈ।
1 USD ≈ 25-30 ਰੁਪਏ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ।

2008 (ਗਲੋਬਲ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ): ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਤੇਜ਼ ਹੋਈ

4. 2010-2023: ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ

2013: ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।

ਕਾਰਨ: ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਘਾਟੇ ਵਿੱਚ ਕਮੀ।
ਨਤੀਜਾ: 1 USD = 68 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ…ਘੰਟਿਆਂਬੱਧੀ ਫੋਨ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਮਿਸਾਲ ਹਨ Elon Musk, ਦਿਨ ਭਰ ‘ਚ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਸਿਰਫ਼ 1 ਮਿੰਟ ਫੋਨ

2020 (COVID-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ): ਆਲਮੀ ਆਰਥਿਕ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਕਾਰਨ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਡਿੱਗੀ।

1 ਡਾਲਰ ≈ 76 ਰੁਪਏ।

2023: ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਜਾਰੀ ਹੈ।

2024: ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਜਾਰੀ ਹੈ।

2025: ਰੁਪਿਆ ਰਿਕਾਰਡ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।